03 Şubat, Çarşamba

TÜBİTAK UEKAE bünyesinde geliştirilen Linux temelli, özgür yazılım Pardus, başarılarla dolu 5 yılı geride bıraktı…

Açık kaynak kodlu, özgür işletim sistemi Pardus, bugün 5. yaşını kutluyor. Pardus’un ilk ürünü olan Çalışan CD 2005 yılı Şubat ayında Gaziantep Üniversitesi’nde düzenlenen Akademik Bilişim Konferansında kamuya duyurulmuştu. Pardus, 2003 yılında TÜBİTAK UEKAE (Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Enstitüsü) bünyesinde bir olurluk ve planlama projesi olarak başlatılmış ve hızla çekirdek bir teknik ekip toplanarak Linux temelli, açık kaynak kodlu ve GNU GPL özgür lisanslı bir işletim sistemi dağıtımı geliştirme işine girişilmişti. Bugün varılan noktada Pardus, geniş kitleler tarafından çok yakından takip edilen ve her geçen gün artan sayıda kurum tarafından tercih edilen bir işletim sistemi haline geldi.

Özgür yazılımların kapalı kaynak kodlu yazılımlara göre çok sayıda üstünlüğü bulunuyor. Bunların başında güvenlik geliyor. Açık kaynak kodlu yazılımlar, doğası gereği geliştirilme sürecinden kullanılma aşamasına kadar on binlerce göz tarafından denetleniyor. Kötü niyetli bir programcı ya da kuruluş tarafından yerleştirilebilecek bir kod parçasının böyle bir ortamda gizlenmesi mümkün değil. Ayrıca, kaynağın açık olması nedeniyle olası güvenlik açıkları hızla yamanabiliyor. Linux platformunun bir diğer üstünlüğü ise, bu ortamda virüs, truva atı, solucan, casus yazılım gibi tehlikelerin “yok denecek kadar” az olması…

Kaynak kodunun isteğe ve gereksinime göre özgürce değiştirilip yeni amaçlara hizmet edecek şekilde uyarlanması da yazılıma benzersiz bir esneklik kazandırıyor. Küresel Linux camiasıyla birlikte üretilen işletim sistemi, gerek lisanslama yöntemi ve gerekse bakım ve yönetim kolaylığı ile toplam sahip olma maliyetinde önemli tasarruf sağlıyor.

Pardus, en son geçtiğimiz ay yayımlanan Pardus 2009.1 Anthropoides virgo‘nun dahil olduğu  bireysel masaüstü ürünlerine önümüzdeki aylarda kurumsal masaüstü ve sunucular için geliştirmekte olduğu Pardus Kurumsal 2‘yi katacak. Üstün güvenilirlik ve kararlılığı ile iş kritik uygulamaları ve kurumsal yazılım dizilerini hedefleyecek olan Kurumsal 2  aynı zamanda Pardus 2000 serisinin kolay kullanım ve yönetim özelliklerini de devralacak. Bu sayede birkaç PC sahibi KOBİ’lerden binlerce istemci barındıran büyük kurumlara uzanan geniş bir kitlenin gereksinimleri karşılanmış olacak.

TÜBİTAK UEKAE, Pardus projesinin özellikle katma değerli hizmetlerini iş ve çözüm ortakları eliyle sağlamayı ve Pardus etrafında bir özgür yazılım ekosistemi yaratmayı planlıyor. Bu kapsamda 10’dan fazla firmayla Pardus Göç Ortağı anlaşması yapan enstitü, 2010 yılı sonunda bu sayıyı 100’e çıkarmayı hedefliyor. Bu sayede Türkiye’nin her yanında çok sayıda Pardus’a göç projesi eş zamanlı olarak yürütülebilecek. Eğitim, yazılım ve donanım alanlarında da iş ortaklığı görüşmeleri yürüten UEKAE, 2010’u tanıtım ve iş bağlantılarına ayırdı. UEKAE’nin hedefi 2012 yılı sonunda Pardus ekonomisinin büyüklüğünü 50 milyon TL üzerine çıkarmak.

Pardus’a kurumsal ilginin tarihçesi de proje kadar eski. Manisa İl Sağlık Müdürlüğü 2005 yılından bu yana tümüyle Pardus ürünleri kullanıyor. Şimdilik en büyük kurumsal kullanıcı ise 2007 yılında Pardus’a göç eden Milli Savunma Bakanlığı. MSB, Türkiye’ye yayılmış 600 noktasında 7.500 istemcisinde Pardus çalıştırıyor ve tüm yönetim işlerini Pardus teknolojileri ile yürütüyor. Pardus kullanıcıları arasında RTÜK, İTKİB OSAP ve son olarak sistemlerini Pardus’a taşımaya karar veren EPDK da var. Pardus’un bireysel kullanıcı sayısının ise 200.000 üzerinde olduğu düşünülüyor.

Pardus projesinin temel hedefleri arasında yer alan yerel bilgi birikimi oluşturulması konusunda da dev adımlar atıldı. Geçen 5 yıl içerisinde Pardus projesinde görev alan yazılımcılar sonrasında kariyerlerine yazılım devi Google’dan yeni şirketlere (start-up) son derece iddialı pozisyonlarda sürdürüyorlar. Son üç yıl içerisinde 100’e yakın üniversite öğrencisine gerçek ürün geliştirme konumunda staj olanağı sağlayan Pardus projesi iki yıldır da Google’ın yaz kampı Google Summer of Code programında yer alıyor. Son olarak 64-bit sürümünün geliştirilmesinde Çanakkale 18 Mart Üniversitesi ile işbirliği yapan Pardus üniversitelerle daha sıkı ilişkiler kurmak için çalışmalarını sürdürüyor. Ayrıca Pardus, UEKAE’de görevli ekibe ek olarak son derece yetkin ve dinamik bir geliştirici ekibi katkısı ile geliştiriliyor.

Pardus kullanıcıları 2007 yılı başlarından bu yana Özgürlük İçin sloganı ile ozgurlukicin.com portalında biraraya geliyorlar. Türkiye’nin en büyük özgür yazılım haber, bilgi ve tartışma sitesi olan ozgurlukicin.com yüzbini aşan okuyucuya ulaşan aylık e-dergisi, 15 bin üyeli forumu ve internet ansiklopedisi PardusWiki ile Pardus kulanıcılarının birincil destek noktası. Pardus CD’lerine kolayca ulaşmak isteyen kullanıclar için de bir adrese teslim hizmetine de siteden erişmek mümkün. Önümüzdeki günlerde podcast yayınlarına da başlayacak olan Özgürlük İçin, Pardus’un 5. yılı dolayısı ile bir de “geleneksel” piyango düzenledi.